Đậu đen là một loại
ngũ cốc quen thuộc và được dân gian sử dụng khá nhiều trong một số món ăn cũng
như một số bài thuốc chữa bệnh. Trong Đông y, loại dược liệu này có vị ngọt,
tính bình và có tác dụng chữa thận yếu, đau lưng, mụn nhọt, bổ gan, thanh
nhiệt, giải độc.
27.1. Tác dụng dược
lý
Trong nền y học cổ truyền, đậu đen được sử dụng khá
nhiều trong một số bài thuốc với những công dụng sau:
Trị phong nhiệt (chứng sốt, sợ gió);
Trị nhức đầu;
Chữa chứng thiếu máu, cơ thể suy nhược;
Chữa can thận hư, thận suy;
Bổ khí, bổ thận;
Giải độc, thanh nhiệt cơ thể;
Tăng cường hệ tiêu hóa;
Hỗ trợ bài tiết;
Làm đẹp da;
Phòng ngừa bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch.
27.2.Những bài thuốc chữa bệnh
hiệu quả từ đậu đen
Đậu đen là một vị thuốc lành tính được nhiều dân gian sử dụng khá nhiều
trong một số bài thuốc hoặc một số món ăn. Bạn có thể tham khảo một số bài
thuốc dưới đây và áp dụng điều trị ngay tại nhà:
- Bài thuốc từ đậu đen chữa chứng đau bụng ê ẩm: Đem 50 gram đậu đen sao
cho cháy đen rồi đem sắc cùng một lượng rượu phù hợp để dùng. Hoặc có thể sắc
đậu đen cùng với nước rồi thêm một ít rượu vào để dùng.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa đau nhức mỏi lưng: Đem 200 gram đậu đen ngâm
cùng với một lượng rượu phù hợp. Ngâm khoảng 12 tiếng đồng hồ là có thể sử
dụng.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bệnh liệt dương ở nam giới: Đem một lượng đậu
đen vừa đủ sao già rồi ngâm cùng với một lượng rượu vừa đủ để dùng trị bệnh
liệt dương.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa chứng liệt dương, di tinh ở nam giới, chứng tay
chân yếu, tóc chuyển màu bạc sớm: Đem 50 gram đậu đen nấu chắt lấy nước. Đem
phần nước đậu đen chưng cách thủy cùng với 300 gram hà thủ ô đỏ. Sau 2 – 3 giờ
đồng hồ chưng cách thủy, vớt phần cái ra đem phơi khô để dùng dần. Mỗi lần sử
dụng 5 gram ở dạng bột mịn hoặc sắc cùng với nước để dùng.
- Bài thuốc từ đậu đen trị chóng mặt, tay chân tê chứng hoặc bị trúng gió ở
phụ nữ sau khi sinh: Đem 300 gram đậu đen sao cho đến khi bốc khói rồi đem ngâm
cùng với 500 ml rượu trắng. Sau 24 giờ đồng hồ là có thể sử dụng. Người bệnh có
thể sử dụng để uống kết hợp với việc đắp chăn hoặc sử dụng áo khoác để cho ra
mồ hôi.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bệnh đái đường do thận yếu, thận suy: Dùng đậu
đen và thiên hoa phấn với liều lượng bằng nhau. Đem hai vị thuốc trên tán nhỏ
rồi hoàn thành viên để uống cùng với nước sắc đậu đen.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa phù thũng do thận hư, thận suy: Đem 100 gram
đậu đen cùng với 15 gram rễ cỏ tranh nấu cùng với 1000 ml nước lọc. Sắc cho đến
khi lượng nước cô đặc còn lại 500 ml là được. Người bệnh sử dụng để thay thế
nước trà.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa ngộ độc thực phẩm hoặc ngộ độc thuốc, hoặc bị
viêm da lở loét do nhiệt độc: Đem 30 gram đậu đen cùng với 9 gram cam thảo sống
sắc cùng với một lượng nước vừa đủ để dùng.
- Bài thuốc từ đậu đen trị chứng hoa mắt, mắt mờ, hay chóng mặt ở người cao
tuổi: Dùng đậu đen và mè đen mỗi vị 100 gram. Đem hai vị thuốc trên sao khô rồi
tán thành bột mịn sau đó trộn đều hai hỗn hợp bột. Mỗi lần sử dụng 8 gram
(tương ứng với 2 thìa cà phê) hòa cùng với một ít nước để dùng. Mỗi ngày sử
dụng 2 lần vào mỗi buổi sáng và tối.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bệnh viêm gan mãn tính: Dùng 100 gram đậu đen,
đem rửa sạch rồi đem nấu cùng với một lượng nước vừa đủ để lấy phần nước để
uống thay cho nước trà.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa chứng ra nhiều mồ hôi do suy nhược cơ thể: Dùng
đậu đen và phù tiểu mạch mỗi vị 30 gram cùng với 15 gram đại táo. Đem một thang
thuốc trên sắc cùng với một lượng nước vừa đủ để lấy nước dùng. Hoặc người bệnh
có thể sử dụng 60 gram đậu đen và 30 gram hoàng kỳ.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa tiểu ra máu: Dùng đậu đen, đậu xanh cùng với rễ
cỏ tranh mỗi vị 30 gram, sắc lấy nước dùng nóng.
- Giải rượu từ bài thuốc đậu đen: Đem một lượng đậu đen rửa sạch nhiều lần
với nước để loại bỏ bụi bẩn rồi đem sắc lấy nước dùng. Dùng phần nước sắc được
càng nhiều càng tốt.
- Giải khát, hết khô miệng vào ban đêm từ đậu đen: Chuẩn bị 80 gram đậu
đen, 30 gram đường phèn và 1 quả lê. Đem toàn bộ các nguyên liệu đã được chuẩn
bị sắc lấy nước để dùng.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bệnh phong thấp, thường nhức mỏi đầu gối, táo
bón lâu ngày không khỏi: Đem một lượng đậu đen ngâm với nước rồi đem ủ cho mọc
mần dài khoảng 3 cm, sau đó đem hạt đậu đen phơi khô. Đem một lượng đậu đen vừa
đủ trộn cùng với một ít giấm rồi đem sao vàng, sau đó tán thành bột mịn. Mỗi
lần sử dụng 1 muỗng cà phê cùng với một ít rượu. Mỗi ngày sử dụng khoảng 2 – 3
lần.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa mụn nhọt, mẩn ngứa, kích ứng da: Đem 50 – 100
gram đậu đen đã sao nhỏ lửa sắc cùng với nước để dùng.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa rối loạn tiền đình: Dùng 30 gram đậu đen cùng
với 45 gram ngải cứu và 1 quả trứng gà tươi. Đem đậu đen và ngải cứu sắc lấy
nước để dùng, đồng thời luộc trứng cho chín. Người bệnh ăn trứng và uống nước
sắc.
- Bài thuốc từ hạt đậu đen chữa chứng cao huyết áp: Chuẩn bị 50 gram đậu
đen, 30 gram hạ khô thảo cùng với 20 gram đường trắng. Đem nước sắc hạ khô thảo
ninh với hạt đậu đen cho chín nhừ và sử dụng khi còn nóng.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bại liệt nửa người do di chứng tai biến mạch
máu não: Đem 100 gram cùng với 15 gram độc hoạt vào trong nồi để sắc lấy nước
cô đặc, sau đó hòa cùng với một ít rượu gạo để uống.
- Bài thuốc từ đậu đen chữa bệnh trĩ ra máu: Lấy một ít bồ kết sắc lấy một
ít nước rồi dùng phần nước tẩm một ít đậu đen. Sau đó, đem đậu đen sao vàng,
tách bỏ phần vỏ rồi tán thành bột mịn. Cho một ít mỡ heo để hoàn thành viên có
kích thước bằng hạt ngô và cất trữ trong hũ kín để sử dụng dần. Mỗi lần sử dụng
30 viên uống cùng với nước gạo tần mễ.
27.3. Những món ăn là thuốc từ
đậu đen
Đậu đen có thể kết hợp cùng với các nguyên liệu khác để chế biến thành
các món thuốc. Ngoài công dụng cải thiện bệnh lý, những món thuốc từ đậu đen
còn có tác dụng bồi bổ sức khỏe, tăng sự lưu thông máu, tăng cường sức đề
kháng, hệ miễn dịch. Bạn cũng có thể tham khảo các bài thuốc dưới đây:
- Thịt bò hầm ngũ đậu trị suy nhược cơ thể, thiếu máu, tỳ dương hư, giúp
bồi bổ cơ thể: Chuẩn bị 150 gram thịt bò cùng với hỗn hợp đậu mỗi vị 60 gram
bao gồm: đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, đậu ván, đậu nành. Đem tất cả các nguyên
liệu rửa sạch nhiều lần với nước rồi đem hỗn hợp đậu ninh cho nhừ rồi tiếp tục
cho thịt bò vào nấu cùng. Nêm nếm một ít gia vị rồi tắt bếp và có thể sử dụng.
Nên sử dụng khi thức ăn còn nóng.
- Đậu đen hầm thịt lợn cho các đối tượng suy nhược cơ thể: Chuẩn bị 500
gram đậu đen bỏ vỏ, 100 gram thịt lợn cùng với một ít các nguyên liệu khác như:
muối, mì chính, bột ướt, mỡ lợn. Đem toàn bộ nguyên liệu làm sạch rồi nấu chín
nhừ. Nên dùng khi món thuốc còn đủ nóng.
- Đậu đen tiềm cật heo có tác dụng bổ thận, trị chứng thận nhiệt nóng, các
chứng nhức mỏi lưng, đầu gối, da khô, ù tai, hoa mắt: Chuẩn bị 50 gram đậu đen
lòng xanh, 200 gram cật heo, 100 gram thăn heo, 50 gram tủy xương sống heo cùng
với các loại gia vị vừa đủ. Trước khi chế biến, đậu đen cần được ngâm với nước
sôi và 20 gram muối. Nấu toàn bộ nguyên liệu cho chín nhừ và sử dụng khi còn
nóng.
27.4. Chè đậu đen, Nước đậu
đen
a- Chè đỗ đen đặc
Có nhiều cách nấu chè đỗ đen, cầu kỳ nấu chè thập cẩm, chè đỗ đen ngũ
vị…Ở đây, tôi chỉ giới thiệu một cách nấu chè đỗ đen thông dụng nhất
Nguyên liệu:
- Đỗ đen
- Đường
- Bột năng hoặc bột sắn
- Baking soda
Cách làm:
- Đỗ đen các bạn đãi sạch với nước, nhặt bỏ các hạt xấu, lép.
Cho đỗ vào luộc rồi chắt bỏ phần nước đầu tiên đó đi (Nhiều người ngâm đậu đen
30’). Chế lượt nước mới vào nồi và ninh nhỏ lửa đến khi đỗ chín bở. Muốn đỗ
nhanh bở, các bạn chỉ cần thêm vào nồi chè 1/3 thìa cà phê bột baking soda (hay
còn gọi là thuốc muối).
- Kiểm tra đỗ, thấy đỗ thực sự chín bở các bạn mới nên cho đường
vào. Vì nếu cho đường sớm, khi đỗ chưa được ninh bở rất dễ bị tình trạng lại
đỗ, tức là hạt đỗ không được mềm và có phần hơi sượng. Hạ nhỏ lửa đun thêm vài
phút để các hạt đỗ ngấm đường.
- Hòa bột năng hoặc bột sắn với nước rồi từ từ chế vào nồi chè,
vừa chế vừa quấy đều tay đến khi chè đạt được độ sánh mong muốn thì dừng lại,
đun thêm ít phút rồi tắt bếp.
Múc
chè đỗ đen ra bát, có thể nhỏ thêm vài giọt vani hoặc dầu chuối cho chè thêm
hương vị.
b- Nước đậu
đen rang
Tác dụng
- Khả năng chống oxy
hóa cao, tăng cường miễn dịch
Polyphenol trong đậu
đen là hợp chất được biết đến với tác dụng chống lão hóa cao, chúng
có nhiều trong các thực phẩm như gạo lứt hay đậu đen. Anthocyanin cũng là chất
chống oxy hóa và hỗ trợ điều trị các bệnh về mắt, bệnh ung thư, bệnh tim phổi,
bệnh xơ cứng động mạch.
Trong đậu đen còn có
nhiều chất xơ giúp giảm cholesterol, ngăn ngừa sự gia tăng lượng đường
trong máu. Vỏ của đậu đen chứa saponin với nhiều công dụng tốt cho sức
khỏe. Các nghiên cứu đã chứng minh các tác dụng có lợi của saponin như giảm
cholesterol trong máu, phòng chống ung thư và kích thích hệ miễn dịch.
- Giảm cân an toàn nhờ uống nước đậu đen rang
Một trong những công dụng
của nước đậu đen rang mà chị em phụ nữ vô cùng yêu thích chính là: giảm cân.
Lsoflavone trong đậu đen cũng là một chất chống oxy hóa. Ngoài tác dụng ngăn chặn
các loại ung thư như ung thư vú, hợp chất còn cải thiện sự chuyển hóa năng
lượng trong cơ thể.
Chính vì vậy, uống trà đậu
đen hàng ngày sẽ làm giảm lượng chất béo trong cơ thể, kiểm soát lượng mỡ tuần
hoàn trong máu, hỗ trợ tích cực cho việc giảm cân một cách tự nhiên và an toàn.
- Nước đậu đen rang giúp duy trì sự mịn màng của làn da
Đậu đen chứa rất nhiều
khoáng chất, vitamin với 10 loại axit amin cần thiết như lysine, methionine,
tryptophane, phenylalanine, threonine, valine, leucine, isoleucine, arginine và
histidine… công dụng nước đậu đen không chỉ giúp phụ nữ Nhật duy trì một sức
khỏe dẻo dai mà còn giúp họ trẻ hóa làn da, giúp da mịn màng và tươi trẻ hơn.
c- Hướng dẫn cách
làm nước đậu đen rang Nhật Bản
Chuẩn bị
- 100 gam đậu đen
(loại xanh lòng) và khoảng 1 lít nước
Các bước thực hiện
- Bước 1: Đầu tiên, bạn chọn các hạt đậu
chắc, mẩy, không sâu bệnh đem rửa sạch. Lưu ý, bạn không cần ngâm đậu đen với
nước mà chỉ cần rửa sạch sau đó để ráo nước.
- Bước 2: Bạn đổ đậu đen vào chảo rồi rang
nóng cho đến khi dậy mùi thơm. Bạn chú ý đảo đều tay để tránh đậu bị cháy. Lúc
đầu, bạn rang với lửa lớn sau đó từ từ hạ nhỏ lửa lại, tiếp tục rang khoảng 10
phút cho đậu chín thì bạn tắt bếp (không nên rang chín già). Nếu bạn muốn dùng
dần thì rang nhiều đậu, sau đó bảo quản trong hộp kín.
- Bước 3: Bạn cho khoảng 1 lít nước vào nồi đun
sôi. Khi nước sôi cho đậu đen đã rang vào tiếp tục đun khoảng 2 – 3 phút thì
tắt bếp.
- Bước 4: Bạn đậy kín nắp và ủ thêm khoảng 5 phút
cho ra trà rồi dùng rây lọc, lọc lấy nước và uống khi còn ấm. Nếu cảm thấy khó
uống, bạn có thể thêm một tý muối vào. Bạn uống khoảng 30 phút trước mỗi bữa ăn
để mang lại hiệu quả cao nhất.
Cách làm nước đỗ đen
rang Nhật Bản
Không chỉ giúp phụ nữ
Nhật duy trì vóc dáng cân đối, thon thả nhờ khả năng loại bỏ mỡ thừa, thanh lọc
cơ thể, nước đỗ đen (trà đậu đen) còn giúp chống rụng tóc rất hữu hiệu. Làn da
cũng được cải thiện láng mịn, hồng hào và đầy sức sống, đặc biệt nước này còn
chống lão hóa cao, giúp phụ nữ Nhật trẻ lâu.
27.5. Một số lưu ý khi sử dụng đậu đen
Đậu đen là một vị thuốc lành tính, tuy nhiên không
phải vì thế là bạn có thể sử dụng một cách lạm dụng. Để tránh tình trạng gặp
phải một số triệu chứng ngoài ý muốn, người bệnh cần lưu ý đến những vấn đề
sau:
- Không sử dụng các bài thuốc từ đậu đen cho các đối
tượng quá mẫn cảm với một số thành phần có trong dược liệu này;
- Tuyệt đối không được sử dụng đồng thời đậu đen và
thịt bò. Bởi thịt bò là thực phẩm giàu chất xơ, nếu được sử dụng đồng thời với
đậu đen sẽ làm giảm tác dụng một cách nghiêm trọng. Do vậy, bạn nên sử dụng hai
loại thực phẩm này cách nhau ít nhất 4 giờ đồng hồ;
- Không sử dụng đậu đen cùng với sữa, rau bina, đậu
thầu dầu, ngũ sâm,…
- Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi không được sử dụng nước đậu
đen. Các nhóm tuổi còn lại cần cân nhắc trước khi sử dụng;
- Các đối tượng bị viêm đại tràng, tỳ vị hư, đi
ngoài phân lỏng, tiêu chảy hay hệ tiêu hóa kém thì không nên sử dụng bài thuốc
từ đậu đen,
- Không được sử dụng đậu đen cùng với thịt bò, ngũ
sâm, rau bina, sữa,...
Tuy nhiên,
những công dụng của đậu đen chưa được nền y học hiện đại ghi nhận. Do đó, bạn
nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc lương y trước khi sử dụng.
27.6. NHÓM NGƯỜI
KHÔNG UỐNG NƯỚC ĐẬU ĐEN
1. Người già và trẻ nhỏ
Hàm lượng protein trong đỗ đen rất cao, thậm chí còn
cao hơn lượng protein chứa trong thịt gà. Vì vậy nếu ngày hè oi bức cho trẻ
uống nước đỗ đen có thể khiến cho trẻ không hấp thu được dinh dưỡng dẫn tới
thấp còi, suy dinh dưỡng.
Trong quá trình tiêu hóa các phân tử protein buộc phải
chuyển hóa thành peptide dưới tác động của enzym và axit amin thì cơ thể con
người mới có thể hấp thụ được. Trong khi đó, người già, trẻ em thuộc đối tượng
là người có thể trạng yếu, hệ tiêu hóa không khỏe sẽ khó tiêu thụ lượng protein
cao trong nước đỗ đen. Do vậy nếu uống thường xuyên có thể gây ra vấn đề về
tiêu hóa, đầy bụng, đau bụng.
2. Những người đang uống thuốc
Một công dụng rất quý của đỗ đen đó chính là có tác
dụng giải độc, vì trong thành phần của nó chứa các loại photpho hữu cơ,
protein, các kim loại nặng có thể kết hợp thành các chất kết tủa. Tuy nhiên đối
với những người đang sử dụng thuốc uống thì khi ăn đỗ đen có thể làm các
thành phần trong đậu phản ứng với các thành phần của thuốc làm giảm tác dụng
của thuốc chữa bệnh. Vì vậy cần cân nhắc thật kĩ trước khi quyết định uống nước
đậu đen, tốt hơn hết bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
3. Những người cơ thể yếu, suy nhược
Đỗ đen uống để giải khát nhưng lại không có tác dụng
đối với những người có thể trạng yếu như thường xuyên mệt mỏi, tứ chi lạnh,
loét đại trạng, sợ lạnh, dễ bị đi ngoài khi ăn đồ lạ, đi ngoài có phân lỏng hay
tiêu chảy thì không nên dùng đỗ đen. Thậm chí những đối tường này nếu ăn đỗ đen
vào cơ thể có thể biểu hiện trầm trọng hơn như tiêu chảy, kiết lị, buồn nôn,
choáng váng,...
4. Người bị tiểu đường tránh uống nước đỗ đen có
đường
Những người bị tiểu đường nên hạn chế uống nước đỗ đen
có đường vì có thể làm gia tăng lượng đường trong máu khi sử dụng thường xuyên.
Với người bị tiểu đường, nước đỗ đen rang, không cho đường lá tốt nhất. Còn với
những người phải lao động nặng, khi uống nên cho một chút muối để
tăng cường yếu tố điện giải cho cơ thể.
Nói tóm lại, nước đậu đen rang, không tốt cho những
người đau dạ dày, vì thế, nước đậu đen rang không thể là “nước thần” cho tất cả
mọi người.
Tệ hại hơn, người ta truyền tai nhau, nuốt 49 hạt đậu
đen vào buổi sáng để chữa các bệnh về mắt. Mắt sáng hơn hay là chỉ rước họa vào
thân? Một tin thất thiệt, mọi người cần tẩy chay. Chú ý nhé, các bạn. Hãy sáng
suốt lựa chọn bài thuốc tốt. Chúc các bạn thành công.
(Tổng hợp từ
các báo và tạp chí) Mời xem V-Clip - Đường liên kết của video
