ĐIỀU TRỊ CHÓ (MÈO) DẠI CẮN

Chó ( mèo) phát dại mắt đỏ, chạy lung tung, đầu chúi,  đuôi cúp xuống, nước dãi  đặc chảy thường xuyên;  tiếng sủa khàn , về cuối hay có tiếng rít cao như tiếng hú, khát nước, bụng hóp lại, không ăn, hay run giật, liệt tứ chi, thường chết không quá 15 ngày.

Bị chó cắn, nghi chó dại, cần đưa chó ra cơ quan y tế theo dõi và tiêm phòng dại ngay cho người bị chó cắn.

Triệu chứng: Từ sau 14 ngày đến 6 tháng bị cắn  có thể phát dại (điên) .  Ở vết cắn  đã thành sẹo  nhưng còn thấy buồn , nhức tê, có khi  hơi buốt, ngứa.  Nạn nhan sợ gió,  sợ nước, sợ máu, sợ  ánh sáng,  sợ tiếng trống,  tiếng  động  mạnh..  Ngoài ra thấy  khó thở,  khát nước, nhưng không  dám uống, đau ngực. Khi  bệnh nặng, bệnh nhân lên cơn điên, gào hét đến khản tiếng, chạy, cắn linh tinh, có khi  kèm  sốt  cao,  run giật  rồi  suy  kiệt  dần.

Trông   nom  bệnh  nhân  khi  lên  cơn:

_Trước  khi   đưa  bệnh  nhân  đi bệnh viện  cần  nhất  cách ly người  bệnh , cử  người  khỏe mạnh  chăm  sóc, đề phòng  bệnh  cắn người  khác,  cho dùng ống  nhổ  riêng.  Những  người  có vết  thương  sây sát  ngoài da chưa  lành không nên  gần gũi có  thể nước dãi  người bệnh truyền  qua  vết  thương  gây  bệnh.

Buồng nằm  tránh  ánh sáng,  nước lã, gió nhiều  và các  tiếng  động mạnh  vì  dễ làm  cho bệnh nhân  sợ.

_ Người  trông mom cần trang  bị  đầy đủ  : Khẩu trang, găng tay hoặc  có sẵn  2 chiếc  gối bông  để khi bệnh nhân lên cơn cắn xé mình có thể  cầm gối  để đối phó (đẩy bệnh  nhân ra được  dễ  dàng , hoặc chèn  miệng).

_Đưa  bệnh nhân đi bệnh viện càng  sớm  càng tốt, nhất là  từ lúc  bị cắn cần kiểm  tra theo dõi  con chó  cắn.

Cách  chữa  và  đề  phòng  lên  cơn:

Chữa  chó (mèo) dại cắn  có nhiều bài thuốc  được  tín nhiệm , nhưng việc  xác minh  khoa  học  gặp  nhiều khó  khăn , phức tạp. Cần  tích cực  tiêm phòng dại là tốt nhất, còn  tài  liệu dưới đây  chỉ để  tham khảo,  hoặc có điều  kiện  nên dùng kèm  theo với tiêm phòng dại.

Bài 1:  Khi chưa lên cơn.

Hạt bồ hòn (đã bóc vỏ cùi )               500g (giải  độc)

Lá dứa dại :                                       20 lá  ( lợi tiểu tiện)

Cách chế:  Dùng 1.500g bổ hòn bóc  vỏ cùi có chất xà phòng đi, lấy lại hạt , cạo bỏ vỏ đen đi,  sao vàng úp xuống đất,  thành một chất giòn ngon, bùi nhu lạc rang, tán bột mịn, đóng vào lọ nút kín, (không  để quá  6 tháng vì kém  công hiệu).

Lá dứa dại: loại có gai hay dùng làm bờ giậu, bông hoa  to  trắng mùi thơm hăng, quả gần như  quả dứa nhỏ,  lấy bánh tẻ  tức là  lá thứ 8, 9,  ( tính từ búp trở xuống 7, 8 lá), rọc làm hai,  cắt  đoạn ngắn,  sao vàng ( úp xuống đất). Dùng 150 ml  nước sắc còn 80ml  uống để  lợi tiểu, giải độc.

Cách  dùng: Bổ hòn ngày uống 7-8 lần, mỗi lần 1 thìa canh cà phê nhỏ. Uống  với  1-2 thìa  nước  lá dứa dại  trên.  Mỗi đợt  từ 5 đến 7 ngày  .

Chú ý:  Mỗi  đợt  uống  xong cần  thử  lại bằng  cách  ăn  đậu xanh sống.  Nhai ăn  sống 50g đậu xanh, nếu  thấy tanh không thể ăn được thì không cần uống nữa, nếu  thấy  ngon,  bùi  thường  là do  còn nọc  độc.

Trước khi dùng  thuốc cũng dùng đậu xanh  sống để thử xem  có phải do chó dại cắn không.

Bài  2:  Khi  đã lên cơn:   (người bệnh sợ gió, sợ nước, sợ  tiếng động, hoặc lên cơn điên).

Hạt bồ hòn:         20-40 thìa  bột trong một ngày;

Nước lá dứa dại:  7-8 lá sắc  đủ  nước uống mỗi ngày: 200ml;

Quả  sỏi tía  (quả  găng bông)  khô: 30g  sắc lấy 60 ml.

Ba thứ uống  song song, hết thứ  nọ đến thứ kia  (trừ  khi đi ngủ và lúc đương cơn),  còn  cứ 15 phút  cho uống  một lần. Mỗi đợt từ  3-5 ngày. Khi  không sợ gió, sợ nước cho uống  tiếp mỗi  đợt  độ  8 lần  mỗi ngày ( cả  3 thứ).

Đến  khi ngủ  bình thường  thì  không cho uống  nước sòi  tía nữa mà chỉ uống 2 thứ  như  khi chưa lên cơn ở trên. Uống  một đợt  dài  khi nào thử ăn  đậu xanh sống thấy tanh  mới thôi.

Bài  3.  Khi  chưa  lên cơn:

Cây  cỏ cúc  áo ( cả  cây, rễ , lá ) khô hoặc tươi sao qua    60g

Hoa cỏ cúc áo  10g  ( 1 chén nhỏ)

Cam thảo            8 g

Nước  lã       2000 ml

Dùng nồi  nhôm  hoặc  nồi  đất  đánh  sạch,  khô,  không  dính mỡ, cho cam thảo  và cây cúc áo  vào  nấu  thật  kỹ  trong  2 lít  nước  .  Khi   nước  đã  vàng  mới  đổ  hoa  cúc áo vào đun  độ 30 phút nữa.  Lọc  kỹ  còn  độ  500 ml (nửa lít  nước thuốc  là  vừa).

Liều  lượng:  đối với  người  chưa lên cơn uống 2 liều  trên  là vừa.

Bài  4. Khi  đã  lên  cơn.

Đùi  con  cóc :               2 cái ( bỏ da, để thịt sống).

Lá  đào  ( ăn quả)  non:  1 nắm  giã nhỏ.

Lòng trắng trứng gà:       2 cái.

Giã nhỏ lá  đào  với  đùi  cóc, sau cho  lòng trắng trứng gà  vào trộn  đều, dùng vải sạch khô ,  bọc vào vắt  lấy nước uống.

Nếu phát  điên   dùng thêm  xạ hương  0,1g (hoặc 5 lai) tùy người lớn nhỏ  (phụ nữ có thai cấm dùng) pha vào thuốc trên cho uống.

Phụ nữ có thai: không dùng xạ hương  mà tăng thêm  nửa  liều thuốc  trên  trong  một ngày.

Chú ý: Làm  thịt cóc  phải  thận trọng,  tuyệt đối  không để  giây nhựa  da cóc vào  đùi  thịt.

Bài 5.  Thuốc triệt nọc:

Sau khi bệnh  nhân  hết cơn điên,  hết  sợ gió, sợ nước, cho uống thêm  thần xa 13-15g  để  an thần  (triệt nóc).

Chú ý:  Đặc biệt   các dụng cụ như  chày , cối,  chén,  thìa, vải  lọc  không được  để ướt nước lã. Ướt nước lã sẽ hỏng thuốc.

Thuốc  đã chế  rồi  không  để quá 12 giờ. Quá sẽ hỏng  thuốc (thiu).

Kinh nghiệm: Sau khi uống thuốc 2-3 giờ, nước đái sẽ trắng như nước vo gạo, sau 2-3 giờ  có thể hết  cơn  điên dại.

Bài 6.

Mộc thông      12 g

Hạt mã đề       12g

Hoạt thạch      24g 
Cam thảo         6 g

Tim cổ bấc       2g

Cỏ cổ mạch    12g

Cỏ thài lài      12g

Hạt giành giành  8g

Đại  hoàng      12g

* Sâu ban miêu   4 con

* Hạt mã tiền      2 hạt (sao với dầu vừng cho vàng ròn).

Cách dùng:  Sâu ban miêu  bỏ đầu  và cánh  ( trẻ em chỉ dùng 2 con), cho gạo vào sao, gạo vàng  là  được , bỏ  gạo đi.

Hạt mã tiền  (trẻ em  dùng 1 hạt)  sắc đặc  (500ml còn 150ml, uống 2 lần).

Sau khi uống  thuốc  2-3 giờ  có thể hôn  mê  một  lúc  nhưng  sẽ khỏi.

Trong bài thuốc  có 2 thứ  mã tiền và ban miêu là chất độc rất mạnh, chỉ  dùng  khi  đã quá  gay go,  nhưng không  được  quá liều  lượng trên.

Bài  7.

Toàn yết               7 con 

Tằm  chết lạnh    10 con

Chu xa                 4 g

Sâu ban miêu       7 con

Giun đất             10 con

Sinh đại hoàng    12 g

Con sâu  ban miêu  chế như  bài 6  trên. Giun đất  đem sao khô.  Sau đó,  các vị  khác  sao qua cho dễ tán. Tán nhỏ mịn,  gói làm 15 gói.

Liều dùng:  Người  lớn  khỏe  mạnh  dùng làm 5 lần, hòa với rượu nhẹ  uống.

Người yếu  dùng 10 -15 lần, uống với  nước sôi có pha một chút  rượu uống.

Bài  8.

Móng tay người   khoảng 10 g

Dùng  nồi  sao v àng, tán nhỏ,  hòa  với  rượu  uống.  Sau 2 giờ  bệnh nhân  ra mồ hôi  sẽ tốt. 

Bài  9.  Dự phòng lên cơn.

Con  rết             1 con       

Toàn  yết           3 con

Sâu  ban miêu   3 con

Sâu ban miêu bỏ chân  cánh, sao như  bài  6.

Các thứ tán nhỏ, dùng  rượu đun nóng, uống 2-3 lần.

Các  bài thuốc  chữa bệnh dại thường kiêng làm  bệnh nhân  hoảng  sợ,  giao cấu,  lội bùn,  leo cầu,  trèo cây,  kinh động :  tới 100  ngày mới tốt.

Tham khảo:      Tác giả: Trần Ngọc Chân

                        NXB QĐND –Hà Nội -1966

Sách do ông Trần Văn Thường – 182 – Bạch Mai cung cấp.